واکاوی داده های بیشینه دبی-بارش با روش زمین آماری و همدید در حوضه لردگان

این پژوهش بر آن است که یک دید کلی از شرایط همدید، ترمودینامیک و دینامیک موثر بر بارش های به وجود آورنده ی دبی های بیشینه در حوضه لردگان، که از زیر حوضه های کارون شمالی واقع در استان چهار محال بختیاری را به نمایش گذارد. برای دست یازیدن به این هدف رویکرد محیطی به گردشی بر گزیده شد. جامعه آماری در این پژوهش بر دوگونه داده استوار است: پایگاه اول دربرگیرنده ی داده های محیط سطح زمین که خود متشکل از دو بخش می باشند. بخش اول داده های مربوط به دبی در بازه زمانی ساعتی و روزانه و بخش دوم مربوط به داده های بارشی در بازه زمانی ساعتی و روزانه. پایگاه دوم دربرگیرنده متغیرهای جو بالا می باشند. این داده ها از سری داده های واکاوی شده carn/ncep به صورت پایش های شش ساعته به زمان گرینویچ (00 ،06 ،12 ، 18) برداشت شده اند. این متغیرها شامل دمای هوا (بر حسب کلوین)، فشار هوا (بر حسب هکتوپاسکال)، ارتفاع ژئوپتانسیل (بر حسب متر) سرعت باد مداری و باد نصف النهاری (برحسب متر بر ثانیه) نم ویژه (برحسب گرم بر گرم) و نم نسبی (برحسب درصد) که در ترازهای 1000، 850 ، 700، 500 ، 400 ، 300 ، 250 ، 150 و 100 هکتوپاسکال برداشت و مورد استفاده قرار گرفته است. در گام بعدی با استفاده از روش scs ، زمان تمرکز حوضه را 5/9 ساعت برآورد شد و این زمان را برای انتخاب بارش های موجد سیلاب در حوضه برگزیده شد. و در این میان بارش ها با دبی های بیشینه مطابقت داده و سه سیلاب انتخاب و مورد واکاوی قرار گرفت. در گام بعدی برای مشخص نمودن سامانه های همدید موجد بارش های منجر به سیلاب های مربوطه، نقشه های فشار و جبهه زایی ترازهای مختلف در چهار زمان پایشی یاد شده ترسیم گردید. همچنین برای آگاهی از وضعیت قائم جو نمودارهای ترمودینامیکی این روزهای بارشی در چهار زمان پایشی ترسیم شد. در این پژوهش برای نشان دادن ناپایداری جو از دو شاخص bradbury و rackliff استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که عامل رخداد بارش های بیشینه، گسترش تاوه قطبی تا شمال دریای کاسپین و غرب روسیه، و گسترش آن تا عرض های پایین می باشدکه سبب ایجاد روند نصف النهاری در تراز 500 هکتوپاسکال می گردد که این خود سبب تقویت ناوه شرق مدیترانه و همچنین تقویت کم فشار های سودانی و باز شده مسیر گسترش آن بر روی ایران زمین می گردد. واکاوی نمودارهای ترمودینامیکی در این پژوهش بیان کننده این است که کاهش دمای بالقوه تر با افزایش ارتفاع برابر با زمان وقوع شدیدترین بارش ها و حالت تندری در حوضه است.